Kruszarki to jedne z ważniejszych maszyn w przemyśle nie tylko budowlanym, ale także w górnictwie, a nawet w rolnictwie. Najczęściej są to potężne maszyny, często stacjonarne, mogące przerobić wiele ton materiału w ciągu godziny. A co gdy mamy nieco mniejsze potrzeby? Z pomocą przychodzą łyżki kruszące.
Oczywistym jest, że łyżki kruszące nie zastąpią wielkich kruszarek, ale są dziedziny, momenty, sytuacje, kiedy będą nieodzownym pomocnikiem w pracy. Przede wszystkim dzięki łyżkom możemy przerobić materiał w miarę szybko, na miejscu i bez problemów natury logistycznej. Oczywiście materiału nie może być przesadnie dużo, bo wydajność tego typu maszyn jest o wiele mniejsza niż w przypadku maszyn stacjonarnych lub samojezdnych.
Łyżki kruszące mogą przydać się na każdej budowie, przy rozbiórkach, do rekultywacji byłych terenów przemysłowych i miejskich, obróbki materiałów ziemnych, a także do robót drogowych. Czasem wykorzystywane są także w kamieniołomach i kopalniach.
Jak łatwo się domyślić, łyżki kruszące są dedykowane przede wszystkim do koparek, ale są także modele przeznaczone dla ładowarek teleskopowych, miniładowarek i koparko-ładowarek. W zasadzie każda maszyna budowlana może działać z łyżką kruszącą; wszystko zależy od jej wielkości i możliwości maszyny. Producenci mają dość szeroką gamę modeli, które można łatwo zamontować i szybko działać na miejscu.
Standardowo większość łyżek kruszących jest zbudowana w podobny sposób. Za sporym lemieszem na materiał znajdziemy obracające się rotory. Zazwyczaj rotor może się obracać zarówno w prawo, jak i w lewo. Kruszyć można prawie wszystko: od materiałów budowalnych poprzez kamienie, skały, węgiel i inne elementy. Oczywiście niektóre modele nie przerobią każdego materiału, wszystko zależy od zastosowanej technologii. Czasami łyżki są wyposażone także w przesiewacze, wówczas rotor tudzież bębny są nieco innej konstrukcji i jest ich więcej.
Włoska firma MB Crusher to jedna z tych firm, które jako pierwsze wprowadziły łyżki kruszące na światowe rynki. W swojej ofercie przedsiębiorstwo posiada szereg urządzeń - od małych łyżek o wadze jednej tony dla minikoparek, ładowarek i koparek o masie od ok. 7 do 10 ton. Tego rodzaju łyżki zapewniają niezłą wydajność i tempo produkcji wynoszące do 10 m³/h. Filarem oferty włoskiego producenta pozostaje model BF90.3, który został opatentowany i po raz pierwszy pokazany w 2001 r. Była to pierwsza łyżka tego typu na świecie. Do dziś pozostaje jednym z najpopularniejszych modeli włoskiej firmy. Legendarny dla MB model łyżki jest urządzeniem kompaktowym, idealnym na budowy - przeznaczony jest do koparek o masie od 21 do 30 ton, a sam sprzęt waży 3,5 t.
Największe łyżki MB mogą być stosowane do maszyn o masie do 100 t. Model BF150.10 jest reklamowany przez producenta jako największa łyżka krusząca na świecie i swoje zastosowanie znajdzie w kamieniołomach, kopalniach i na naprawdę sporych budowach. Ważąca ponad 10 ton łyżka, mogąca się pochwalić ładownością 2,3 m³, może produkować materiał do 120 m³/h. Z wyjątkowym rozwarciem, do 1450 x 700 mm, i ustawieniami produkcyjnymi od 100 do 200 mm, maszyna przydaje się podczas początkowego kruszenia w kamieniołomach oraz przy operacjach na dużą skalę.
Ciekawą alternatywą jest model MB-L200 S2, który ma nieco inny kształt samej łyżki (nieco bardziej płaska i szersza) i została zaprojektowana w oparciu o specjalne wymagania pracy ładowarek teleskopowych, ładowarek kołowych i pogłębiarek.
Firma Allu z Finlandii to kolejny ekspert od kruszenia, który ma w swojej ofercie bardzo szeroką ofertę sprzętu tego typu. Gama jest podzielona na trzy serie. Pierwsza z nich to AC, która obejmuje standardowe łyżki do koparek, od modelu o pojemności 0,35 m³ dla koparek o masie 10 -13 t do łyżek 1 m³ dla maszyn o masie 24 -33 t.
Znacznie ciekawsze wydają się urządzenia serii D, które oprócz kruszenia mogą także przesiewać, napowietrzać, mieszać i rozdrabniać. Rotory w tej maszynie są nieco mniejsze, drobniejsze, z gęściej zastosowanymi talerzami. Zazwyczaj fińska firma stosuje 3 bębny na maszynę. Dzięki temu urządzenie może m. in. przesiewać torf (oddzielanie torfu od pni i korzeni), napowietrzać kompost, rozdrabniać i mieszać odpady organiczne i śmieci, przesiewać glebę, rozdrabniać zamarznięty lub zbrylony materiał (np. ziemia, kopaliny, nawóz). Oprócz tego za pomocą fińskich łyżek można w prosty sposób tworzyć mieszanki z gleby i kruszywa, kruszyć szkło, lekki beton czy korę.
Seria D, nazywana także Allu Transformer, w zależności od modelu może pracować z maszynami o masie od 4 do 45 t. Dla zróżnicowanych potrzeb maszynę możemy wyposażyć w bębny (rotory) tylko do kruszenia lub kruszenia i przesiewania lub mieszania.
Ofertę Allu uzupełnia seria M, która jest dedykowana do kopalni, kamieniołomów i innych ciężkich zadań. Urządzenia tej serii mogą pracować z koparkami gąsienicowymi o masie od 30 do 160 t, a pojemności łyżek wynoszą od 3 do 6,2 m³. Sprzęt można także stosować w urządzeniach kołowych o masie od 30 do 90 t, przy pojemności łyżek od 3,6 do 8,5 m³. W tym wypadku łyżki także mogą mieć funkcję przesiewającą.
Podobną ofertę do serii D firmy Allu możemy znaleźć we włoskiej firmie VTN, która na polskim rynku oferuje podobne łyżki krusząco-przesiewające, które można zastosować w koparkach o masie od 15 do 35t (istnieją 4 modele). Oprócz tego VTN posiada 5 modeli typowych łyżek kruszących przeznaczonych do maszyn o masie od 10 do 55 t. Kilka modeli łyżek kruszących na polskim rynku oferuje także holenderska firma Hydraram. Urządzenia mogą obsłużyć maszyny o wadze od 14 do 65 t.
Uzupełnieniem oferty na polskim rynku mogą być łyżki kruszące produkcji chińskiej. Tańsze, ale cały czas nieco gorsze jakościowo. Na polskim rynku można znaleźć ofertę firmy Monde, która ma kilka modeli łyżek z płytami zgniatającymi zamiast rotorów. Oprócz urządzeń dla większych koparek Chińczycy mają też sprzęt do minikoparek. Niestety ich trwałość i skuteczność to wielki znak zapytania.
Komisja Europejska. Poprawiają się nastroje w polskiej gospodarce
Umiarkowany spadek, ale nastroje wciąż na plusie
Chcesz dowiedzieć się więcej? Czytaj aktualności techniki budowlanej - zamów:
Bezpłatny egzemplarz Prenumeratę