Jak efektywnie finansować inwestycje realizowane przez firmy działające w branży budowlanej w dobie wyraźnego zacieśniania polityki pieniężnej. O tym m.in. w rozmowie z Grzegorzem Antosikiem mówi Artur Słomka, dyrektor ds. operacji biznesowych, SG Equipment Leasing Polska.
Artur Słomka, dyrektor ds. operacji biznesowych, SG Equipment Leasing Polska.
Na koniec 2022 r. cały rynek leasingowy wzrósł tylko albo aż o 0,1%, czyli z kwotą 88,1 mld złotych znaleźliśmy się na poziomie roku 2021, który był dobry dla branży. Finansowanie maszyn budowlanych stało pod znakiem 14-proc. spadku. Widzimy, że ten rynek trochę zmalał, co wynika z różnych przyczyn. Częściowo z powodu braku maszyn, choć było z tym różnie u różnych dostawców i w różnych okresach czas. Te braki nie były spowodowane tylko przerwaniem łańcucha dostaw.
Część dostawców zamówiła na rok 2022 mniej maszyn, nie będąc pewnymi jak będzie zachowywał się rynek i czy popyt będzie wystarczający. Trudno to było potem nadrobić, bo fabryki były przygotowane na odpowiednią produkcję i domówienie dodatkowych maszyn było utrudnione. Częściowo dostawcy ratowali się sprzętem wycofanym z rynków wschodnich, ale tu zdarzały się problemy z niedopasowaną do wymogów polskich klientów specyfikacją. Reasumując, część dostawców nie doszacowała rynku i potem się okazało, że nie mają czego sprzedawać. Co do przerw w „łańcuchu dostaw”, to dotknął on w dużym stopniu branży transportowej, która jest uzależniona od podzespołów elektronicznych produkowanych w Chinach. W sektorze budowlanym nie wyglądało to aż tak źle, a sprzęt bez problemu dostarczali np. producenci japońscy, uniezależnieni od rynku chińskiego.
Z kolei pod koniec roku na spadki w finansowaniu leasingiem wpłynął już wysoki koszt pieniądza - w związku z tym dużo klientów zaczęło kupować maszyny za gotówkę. Część klientów stwierdziła, że to jest dobra inwestycja, bo ceny maszyn zaczęły rosnąć. Nastąpił olbrzymi rozjazd między kosztem uzyskania pieniądza a kosztem zysku z potencjalnych inwestycji, lokaty, w związku z czym wybór był prosty.
Tak obrazowo żeby powiedzieć to: koszt sumaryczny przed podwyżkami był w granicach 110%, po czym wzrósł do blisko 130%. A to już jest duża bariera mentalna dla klientów. Dlatego też nieraz namawiamy klientów, aby - jeśli chcą dokonać zakupów za gotówkę - jako alternatywę traktowali leasing z wysokim udziałem własnym. Przy wpłacie rzędu 40% koszt sumaryczny leasingu pozostaje atrakcyjny dla klienta, a dodatkowo nie musi uruchamiać 100% własnych środków.
Generalnie jednak warunki finansowania zmieniły się również na niekorzyść firm leasingowych, bo wszyscy, żeby zwiększyć atrakcyjność oferty dla klienta, musieli obniżyć swoje marże. Rentowność firm leasingowych obniżyła się o 0,5-1%, co jest wyraźnym spadkiem. Jak dużym? Wystarczy powiedzieć, że przed kryzysem cała branża w budowlance oscylowała w granicach 3% marży, a zatem w bieżących realiach oznacza to nawet spadek dochodowości o 1/3. Oczywiście zysk może nieco wzrosnąć przez pewien czas w sytuacji spadku stóp procentowych. Ale tego nie powinniśmy się spodziewać raczej do końca bieżącego roku.
Razem z dostawcami, z którymi mamy dłuższą współpracę, staraliśmy się ustalić takie warunki finansowania, aby zbyt mocno nie spadła atrakcyjność tego instrumentu. Oznaczało to np. zwiększenie subsydiowania, które jednak przy tych wysokich stopach ma mniejsze znaczenie. Na rynku pojawiła się jednak druga tendencja, bo klienci zaczęli wnioskować o finansowanie w euro - czego wcześniej nie było, bo rynek budowlany był w 99% w złotówkach. Dotyczy to także klientów niemających przychodów w tej walucie, co jest niebezpieczne, gdyż może przynieść w przyszłości ten sam problem, który był i nadal jest z frankiem szwajcarskim. Niestety, część firm leasingowych udziela takiego finansowania bez żadnych warunków wstępnych, czyli w mojej opinii dosyć ryzykownie - a wystarczy przy tym przypomnieć, iż obecnie 1 euro to koszt 4,60-4,70 zł, ale jeszcze niedawno było to już nawet 5 zł.
Dlatego cała nasza grupa patrzy na to finansowanie - w innej walucie niż waluta kraju - raczej negatywnie i mamy takie wytyczne, żeby starać się tego unikać, a jeżeli już , to przed udzieleniem finansowania w obcej walucie badać, czy klient jest w stanie regulować należności przy niekorzystnej zmianie kursu waluty lub ma w niej przychody, które pokryją raty leasingowe.
W tej chwili nie ma żadnego problemu - myślę, że firmy mają całkiem sporą poduszkę finansową z poprzednich lat. Widzimy jednak, że budownictwo mieszkaniowe siada, co w dłuższej perspektywie na pewno będzie miało jakieś odzwierciedlenie w sytuacji rynkowej. Wiele zależy od nowych programów lokalnych i unijnych, które są planowane na najbliższe lata. Podobnie jak inne sektory gospodarki, branża budowlana ma problem z zasobami ludzkimi, przez co popyt na maszyny nie powinien spadać - postępuje mechanizacja i digitalizacja branży. Pytanie czego można się spodziewać w 2023 r.?
Czy będą dalsze spadki, czy KPO w końcu ruszy, może początek odbudowy Ukrainy? Niezależnie od tych i szeregu innych pytań, są też pozytywne sygnały, jak np. interesujące wsparcie dla rolników na dywersyfikację ich działalności. Już teraz robimy pierwsze transakcje na maszyny typu koparko-ładowarki.
Rok bieżący może nie być zły, jeżeli oczywiście nie będzie negatywnych sytuacji związanych z wojną na Ukrainie. Jeśli chodzi o koszty pieniądza, to zaczną one spadać najwcześniej w drugiej połowie 2023 r. - myślę tutaj raczej o IV kwartale br. Oznacza to, że przełożenie na tegoroczne inwestycje będzie minimalne.
Z punktu widzenia firm leasingowych widać mało dużych inwestycji w środki trwałe realizowanych przez firmy budowlane. Zauważalne, że najwięksi gracze na rynku budowalnym wstrzymali się, przynajmniej częściowo, z zakupami i w razie potrzeby przenoszą maszyny z innych rynków. Poza tym nie ma wielu nowych przetargów, zwłaszcza tych organizowanych przez samorządy. Pozostaje jednak do wzięcia duża część rynku oparta o inwestycje w infrastrukturę kolejową oraz energetyczną, w tym OZE.
W tych obszarach jest naprawdę jeszcze ogrom pracy do zrobienia. Dlatego też chcemy w sposób bardziej strukturalny podejść w tym roku do finansowania inwestycji w fotowoltaikę czy pompy ciepła. Jest to związane z polityką grupy SGEF w Europie i naszymi inwestycjami w CSR (Corporate Social Responsibility - odpowiedzialność środowiskowa) związanymi z Green Energy, ale też ,,ludzką twarzą banku’’. Nie wkładamy także pieniędzy w cokolwiek związanego ze ,,złą energią’’: węgiel kamienny czy ropa naftowa. Elementem tej polityki jest również finansowanie sprzętu używanego - „drugie życie maszyn”, które przekłada się na mniejsze zużycie zasobów naturalnych.
Grupa nas do tego zachęca, aby np. wydłużyć okres finansowania takich maszyn. Druga sprawa - powinniśmy trochę łagodniejszym okiem patrzeć na ten sprzęt i jego możliwość sprzedaży na rynku wtórnym. Prawda jest taka, że tego nikt nie jest nam w stanie teraz oszacować, więc powinniśmy przyjąć w miarę optymistyczne założenia i traktować te urządzenia podobnie jak normalny sprzęt, który teraz finansujemy. W tym celu Societe Generale Equipment Finance wdrożyła globalny program o wartości 150 mln euro, dzięki któremu możemy oferować lepsze warunki finansowania i „łagodniej” podchodzić do takich inwestycji.
Ambitne plany wzrostu firmy BKT
Z odpadów na drogi
Chcesz dowiedzieć się więcej? Czytaj aktualności techniki budowlanej - zamów:
Bezpłatny egzemplarz Prenumeratę
