Wśród bardzo szerokiej grupy osprzętu do maszyn budowlanych na szczególną uwagę zasługują elementy z grupy G.E.T (Ground Engaging Tools). Do grupy tej należy zaliczyć m.in.: łyżki, zęby wraz z adapterami, lemiesze, szybkozłącza.
Zęby i lemiesze stosowane w łyżkach to bardzo ważny elementem mający wpływ na bieżącą pracę maszyny. Często operatorzy maszyn zdają się nie zwracać uwagi na stan techniczny powyższych elementów. Zły stan techniczny łyżki, zużyty lemiesz a w szczególności tępe (zaokrąglone/wyoblone) zęby są przyczyną zwiększonego zużycia sworzni, tulei i opon. Słaba jakość łyżki ma duży wpływ na pracę układu hydraulicznego - jest to najczęstszą przyczyną przedwczesnego zużywania się zestawów uszczelnień siłowników odpowiedzialnych za kopanie, ładowanie etc. Podczas nabierania urobku ciśnienie w układzie hydraulicznym potrafi wzrosnąć niemal dwukrotnie, co niesie za sobą jego przyśpieszone zużycie... Niebagatelnym wydaje się być najbardziej oczywisty aspekt, którym jest zwiększone zużycie paliwa. W przypadku pracy maszyny uzbrojonej w tępe zęby zwiększenie zużycia paliwa waha się w przedziale 10-20% w zależności od typu wykonywanej czynności.
W skład grupy G.E.T wchodzą:
- zęby typu koparkowego oraz ładowarkowego mocowane do adaptera za pomocą zabezpieczenia, zrywaki do gruntu (spycharki) oraz zęby przykręcane na śruby w koparko-ładowarkach i minikoparkach bezpośrednio do lemiesza,
- adaptery typu koparkowego oraz ładowarkowego - wspawywane lub przykręcane na śruby do lemiesza,
- lemiesze przykręcane lub wspawywane; stosowane w koparkach, koparko-ładowarkach, ładowarkach, spycharkach czy w równiarkach.
W kwestii optymalnego doboru typu zęba do łyżki należy uwzględnić warunki w jakich będzie ona pracowała. Główne zadania jakie wykonuje to kopanie, ładowanie oraz zgarnianie urobku. Producenci przewidują m.in.: zęby standardowe, wzmacniane - skalne typu ”shark”, penetrujące oraz abrazywne (odporne na ścieranie). Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest system, w którym zęby są mocowane do adapterów za pomocą zabezpieczenia. Jego zaletą jest bez wątpienia łatwa i szybka wymiana oraz ochrona lemiesza przed nadmiernym ścieraniem.
Do najbardziej popularnych systemów zębów należą: CAT - J-Seria; K-Seria oraz najnowszy Advansys, ESCO - System Super V, System Ultralok i Heliok, Komatsu - System Hensley KMAX, Bofors B-LOCK. Ciekawym rozwiązaniem są zęby typu „shark” marki CVA. Udoskonalono w nich budowę zęba co znacząco zmniejszyło tarcie podczas kopania. Ich specjalna konstrukcja gwarantuje najlepszą penetrację podłoża. Ścięte ostrze i wzmocnione ściany sprawiają, że zęby pozostają ostre przez cały okres pracy maszyny.
Ważną kwestią jest waga zęba, a w szczególności waga części roboczej. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na to, iż pod tym samym numerem katalogowym danej części mogą występować różnice dochodzące nawet do 40% ich wagi. Inwencja i pomysłowość producentów jak widzimy nie zna granic.
Podsumowując temat zębów powinno się zwrócić uwagę na to, iż podczas naprawy zaleca się wymianę całego kompletu znajdującego się na łyżce. Celem tego jest oczywiście równomierne zużycie podczas pracy jak i uniknięcie efektu „wykrzywiania” się łyżki.
Rodzaj gleby, rodzaj materiału - skała wapienna czy bazalt? Intensywność pracy i jej charakter wpływają na żywotność lemieszy. Ze względu na to, że przyjmują one cały pierwszy kontakt z podłożem muszą być wykonane ze stali trudnościeralnej o wysokiej twardości 400-500 HB. Lemiesze pełnią też role usztywniającą i stabilizującą łyżkę jak i pług w przypadku spycharki.
Zakres profili lemiesza zaczyna się od szerokości 110 do 600 mm, a grubość od 12 do 120 mm. Bardzo ważną rolę w przypadku spycharek pełnią lemiesze skrajne (noże skrajne) tzw. Cutting Edge. Najlepsi producenci wykorzystują prasy hydrauliczne do odpowiedniego formowania tych elementów. Dzięki zastosowaniu tej technologii lemiesz taki zwiększa swoją żywotność o ok. 50%.
Dobrym przykładem solidnego produktu są lemiesze marki CVA. Lemiesze te oferowane są jako gotowy produkt. Noże tnące już na etapie produkcji mają wykonywane otwory - rozwiązanie to pozwala zaoferować dany produkt w konkurencyjnej cenie a co najważniejsze unikamy rozwiercania lemiesza już po obróbce cieplnej czyli utwardzeniu.
Na rynku najczęściej spotykane są lemiesze jednostronnie fazowane oraz dwustronnie fazowane. Zaletą lemieszy dwustronnie fazowanych jest możliwość obrócenia lemiesza na drugą stronę w momencie wytarcia się z jednej strony. Rozwiązanie to jest bardzo ekonomiczne. Zakres produktów G.E.T jest ogromny. Warto pamiętać, iż tylko odpowiednio dobrany do charakteru pracy element spełni oczekiwania użytkowania.
Sztuczna inteligencja w branży budowlanej. O czym warto wiedzieć?
Pierre Boels, dyrektor zarządzający Boels Rental (lewo) oraz Doron Livnat z ProDelta, większościowy właściciel Riwal (prawo)
Boels Rental zamierza przejąć firmę Riwal
Profesjonalne szyby do maszyn budowlanych Cogito
Chcesz dowiedzieć się więcej? Czytaj aktualności techniki budowlanej - zamów:
Bezpłatny egzemplarz Prenumeratę
